Trong Tông huấn, Đức Thánh Cha phác họa các gương mặt của nghèo đói, lên án các nguyên nhân của chúng: nền kinh tế giết người, sự bất bình đẳng, bạo lực đối với phụ nữ, suy dinh dưỡng và khủng hoảng giáo dục. Ngài kêu gọi các tín hữu giúp đỡ người di dân, lên tiếng tố cáo các cấu trúc bất công. Ngài nhấn mạnh rằng “không thể tách rời đức tin khỏi tình yêu dành cho người nghèo”.

Tông huấn “Dilexi te” đã được Đức Thánh Cha Phanxicô khởi thảo và được Đức Thánh Cha Lêô XIV hoàn tất và ký ngày 4/10/2025. Văn kiện gồm 121 số, là một bản tổng hợp sâu sắc về giáo huấn của Giáo hội trong 150 năm qua liên quan đến việc phục vụ người nghèo. Tình yêu của Chúa Kitô được thể hiện trong tình yêu dành cho người nghèo như chăm sóc bệnh nhân; đấu tranh chống chế độ nô lệ; bảo vệ phụ nữ là nạn nhân của bạo lực; quyền được giáo dục; hỗ trợ người di cư; việc bố thí; và sự bình đẳng.

Với văn kiện này, Đức Thánh Cha Lêô XIV tiếp bước các vị tiền nhiệm của ngài: từ Thánh Gioan XXIII, Thánh Phaolô VI, Thánh Gioan Phaolô II, đến các vị gần nhất là hai Giáo hoàng Biển Đức XVI và Phanxicô.

“Những khuôn mặt của sự nghèo đói”

Tông huấn trình bày nhiều “khuôn mặt của sự nghèo đói”: không chỉ là thiếu thốn vật chất mà còn là những nghèo đói luân lý, văn hóa và tinh thần. Đức Thánh Cha cảnh báo “nền kinh tế giết người” và “văn hóa loại trừ” khiến hàng triệu người bị bỏ rơi, đồng thời kêu gọi “một sự hoán cải trong não trạng” để phẩm giá con người được tôn trọng “ngay hôm nay, chứ không phải ngày mai”.

“Đón tiếp, bảo vệ, thăng tiến và hội nhập” người di dân

Một phần quan trọng của Dilexi te dành cho vấn đề người di dân. Đức Thánh Cha nhắc lại bốn động từ nổi tiếng của Đức Giáo hoàng Phanxicô: “Đón tiếp, bảo vệ, thăng tiến và hội nhập” người di dân, nhấn mạnh rằng “trong mỗi người di dân bị từ chối là chính Đức Kitô đang gõ cửa cộng đoàn”. Ngài khẳng định phục vụ người nghèo không phải là hành động “từ trên ban xuống”, nhưng là “cuộc gặp gỡ giữa những người bình đẳng”.

Những nguyên nhân của nghèo đói

Tiếp đến, Tông huấn phác họa một suy tư sâu sắc về chính những nguyên nhân của nghèo đói: “Người nghèo không tồn tại một cách tình cờ hay do số phận mù quáng và cay đắng. Đối với phần lớn họ, nghèo đói càng không phải là một lựa chọn. Vậy mà vẫn có những người, kể cả Kitô hữu, dám khẳng định điều này, thể hiện sự mù quáng và tàn nhẫn”.

Cần thực hành bố thí

Tông huấn cũng phê phán thái độ sai lầm, cho rằng “chỉ có chính phủ mới nên chăm sóc họ, hoặc tốt hơn là để họ sống trong cảnh nghèo đói, và dạy họ làm việc”. Ngài phê bình sự dửng dưng của một số tín hữu trước cảnh nghèo khổ, hiếm khi bố thí hoặc coi thường việc bố thí. Đức Thánh Cha mời gọi: “Chúng ta cần thực hành việc bố thí để chạm đến thân xác đau khổ của người nghèo”. Ngài nhắc lại chứng tá của các thánh và nói rằng “có một mối liên kết không thể tách rời giữa đức tin của chúng ta và người nghèo”.

Tố cáo các cơ cấu bất công

Kết thúc văn kiện, Đức Thánh Cha kêu gọi toàn thể Dân Chúa “lên tiếng đánh thức và tố cáo” những cơ cấu bất công, bởi “chúng phải bị phá hủy bằng sức mạnh của điều thiện”. Ngài giáo huấn rằng “tất cả chúng ta đều phải để cho mình được Tin Mừng hoá bởi người nghèo”, bởi họ không chỉ là “một vấn đề xã hội” mà còn là “chính trung tâm của Giáo hội”.

Nguồn: vaticannews.va/vi

Nguồn: Hội Đồng Giám Mục Việt Nam - hdgmvietnam.com