SỨ ĐIỆP MÙA
CHAY NĂM 2023
CỦA ĐỨC THÁNH CHA PHANXICÔ
Khổ chế Mùa Chay và Lộ trình Hiệp Hành
Anh chị em thân mến!
Các Sách Tin Mừng Matthêu, Marcô
và Luca đều thuật lại biến cố Chúa Giêsu Hiển dung. Qua đó, chúng ta thấy Chúa đáp lại thái độ của các
môn đệ khi chưa thật sự hiểu Người. Thật vậy, trước đó không lâu, đã có một
cuộc xung đột thực sự giữa Thầy Giêsu và môn đệ Simon Phêrô, người mà sau
khi tuyên xưng niềm tin của mình vào Thầy là Đấng Kitô, Con Thiên Chúa, đã phản đối lời tiên báo về cuộc
khổ nạn và thập giá của Người. Chúa Giêsu đã mạnh mẽ quở trách ông: “Xatan,
lui ra đàng sau Thầy! Anh cản lối Thầy, vì tư tưởng của anh không phải là tư tưởng
của Thiên Chúa, mà là của loài người!” (Mt 16, 23). Và rồi, “sáu ngày sau, Chúa Giêsu đem
các ông Phêrô, Giacôbê và Gioan là em ông Giacôbê, tới một ngọn núi cao” (Mt 17, 1).
Đoạn Tin mừng về Chúa Giêsu Hiển dung được đọc hàng năm vào Chúa Nhật II Mùa Chay. Thật vậy, trong mùa Phụng vụ này, Chúa đem chúng ta đi với
Người và dẫn đến một nơi riêng biệt.
Trong khi những bổn phận thường
ngày đòi buộc chúng ta phải ở lại những nơi quen thuộc và những thói quen lặp đi lặp lại
đến độ nhàm chán,
thì trong Mùa Chay, chúng ta được mời gọi đi lên “một ngọn
núi cao” cùng với Chúa Giêsu và sống một kinh nghiệm thiêng liêng
đặc biệt - sự khổ chế - như dân thánh của Thiên Chúa.
Khổ chế Mùa Chay là một quyết tâm được
trợ giúp nhờ ân sủng, để vượt
thắng khiếm khuyết đức tin và thái độ phản kháng của chúng ta khi
đi theo Chúa Giêsu trên con đường thập giá. Đây chính là điều mà Phêrô và
các môn đệ cần phải thực hiện. Để đào sâu kiến
thức về Thầy, để hiểu trọn vẹn và
đón nhận mầu nhiệm cứu độ của Thiên Chúa, được thực hiện trong sự hiến thân trọn
vẹn vì tình yêu, chúng ta phải để Chúa Giêsu dẫn mình đi lối riêng, đưa lên cao và tách ra khỏi sự tầm
thường và phù phiếm. Giống
như một cuộc leo núi, chúng
ta cần phải khởi hành một lộ trình khó khăn đòi hỏi nỗ lực, hy sinh và tập trung. Những điều kiện
tiên quyết này cũng rất quan trọng đối với lộ trình Hiệp Hành mà, là một Hội Thánh, chúng ta đã dấn thân thực hiện. Sẽ thật hữu ích khi chúng ta suy tư về mối tương quan giữa khổ
chế Mùa Chay và trải nghiệm Hiệp Hành.
Trong cuộc “tĩnh tâm” trên
núi Tabor, Chúa Giêsu đem theo ba môn đệ, những người được chọn để chứng kiến
một biến cố độc nhất vô nhị. Chúa Giêsu muốn chia sẻ kinh nghiệm ân sủng này, chứ không giữ
lại cho riêng mình, cũng như toàn bộ đời sống đức
tin của chúng ta là một trải nghiệm được sẻ chia. Vì chính trong sự liên đới với
nhau mà chúng ta đi theo Chúa Giêsu. Và chúng ta, là một Hội Thánh lữ hành giữa dòng thời gian,
cùng trải nghiệm Năm phụng vụ và trong đó có Mùa Chay, chúng ta cùng tiến bước
với anh chị em mà Chúa đã đặt bên cạnh chúng ta như những bạn đồng hành. Cũng giống như biến cố Chúa Giêsu
và các môn đệ đi lên Núi Tabor, chúng ta có thể khẳng định rằng, hành trình Mùa Chay của chúng ta là
“Hiệp Hành”, bởi vì chúng ta cùng nhau đi trên một con đường, với tư
cách là những môn đệ của một vị Thầy duy nhất. Hơn nữa, chúng ta biết rằng chính Chúa
Giêsu là Con Đường, và do đó, trong hành trình Phụng vụ cũng như trong tiến trình Thượng Hội
đồng, Giáo Hội không làm gì khác hơn là bước vào mầu nhiệm Đức Kitô – Đấng Cứu
Độ một cách sâu xa và trọn vẹn hơn.
Và như thế chúng ta cùng bước lên cao điểm. Tin mừng thuật
lại rằng Chúa Giêsu “biến đổi hình dạng trước mặt các ông. Dung nhan Người
chói lọi như mặt trời, và y phục Người trở nên trắng tinh như ánh sáng” (Mt
17, 2). Đây là “chóp đỉnh”, mục tiêu của cuộc hành trình. Vào cuối cuộc leo núi, khi đang ở trên đỉnh
núi với Chúa Giêsu, ba
môn đệ được ơn nhìn thấy Người trong vinh quang, chói ngời ánh sáng siêu nhiên. Một ánh sáng không đến từ
bên ngoài, nhưng tỏa ra từ chính Chúa. Vẻ đẹp thiêng liêng của thị kiến này trỗi vượt hơn
những nỗ lực mà các môn đệ đã
cố gắng khi lên Núi Tabor. Như
trong bất kỳ chuyến leo núi gian nan nào,
đang khi leo, chúng
ta phải chăm chú nhìn vào con
đường; nhưng bức tranh toàn cảnh mở ra ở cuối lộ trình gây bất ngờ và đền đáp cho chúng ta bởi sự kỳ diệu
của nó. Cũng vậy, tiến
trình Hiệp Hành thường có vẻ như là một con đường khó khăn, và đôi khi có
thể gây nản lòng. Tuy nhiên, điều chờ đợi chúng ta ở cuối hành trình chắc chắn sẽ là một
điều gì đó kỳ diệu và ngỡ ngàng, điều đó sẽ giúp chúng ta hiểu rõ hơn ý muốn của
Thiên Chúa và sứ mạng dành cho chúng ta trong khi phục vụ vương quốc của
Ngài.
Trải nghiệm của các môn đệ trên
núi Tabor càng phong phú hơn nữa khi,
bên cạnh Chúa Giêsu biến hình, xuất hiện ông Môsê và Êlia, vốn là hiện thân của Lề luật và các
Ngôn sứ (x. Mt 17, 3).
Điều mới mẻ của Đức Kitô vừa là sự hoàn tất Giao ước cũ và các lời hứa, vừa không tách rời khỏi lịch
sử của Thiên Chúa với dân của Ngài và đồng thời mặc khải ý nghĩa sâu xa
hơn cho lịch sử đó. Tương tự như vậy, lộ trình Hiệp Hành bắt nguồn từ truyền
thống của Giáo Hội, nhưng
đồng thời cũng mở
ra cho những điều mới mẻ. Truyền thống là nguồn cảm hứng để tìm kiếm những
con đường mới, và để tránh
những cám dỗ đối nghịch của sự trì trệ và ngẫu hứng.
Hành trình khổ chế Mùa Chay cũng như tiến trình Thượng
Hội đồng đều có mục tiêu là một cuộc biến hình, cả về phương diện cá nhân
lẫn Giáo Hội. Một sự biến đổi, mà trong
cả hai trường hợp, đều có khuôn mẫu nơi Chúa Giêsu Hiển dung và được thực hiện nhờ ân sủng
của mầu nhiệm Vượt qua của Người. Để cuộc biến hình này có thể trở thành hiện
thực nơi chúng ta trong năm nay, tôi muốn đề nghị hai “Lộ trình” cần đi theo để
cùng lên núi với Chúa Giêsu, và
cùng với Người đạt tới mục tiêu.
Lộ trình thứ nhất liên quan đến mệnh lệnh mà Chúa Cha ngỏ với
các môn đệ trên núi
Tabor, khi họ chiêm ngưỡng
Chúa Giêsu Hiển dung. Tiếng
từ đám mây phán ra: “Các
ngươi hãy vâng nghe lời Người!” (Mt 17, 5). Do đó, đề xuất đầu tiên rất rõ ràng: Chúng ta cần lắng nghe Chúa Giêsu. Mùa
Chay là thời gian ân sủng để chúng ta lắng nghe Lời khi Người ngỏ lời với chúng
ta. Nhưng Chúa Giêsu nói với chúng ta như thế nào? Trước hết, từ Lời Chúa mà
Giáo hội công bố cho chúng ta trong Phụng vụ. Mong sao chúng ta đừng để Lời ấy bị bỏ ngoài tai; trong trường hợp không thể tham dự Thánh Lễ thường
xuyên, chúng ta hãy đọc các Bài đọc Kinh Thánh hàng ngày, dù là với sự trợ giúp
của internet. Ngoài Kinh Thánh, Chúa còn nói với chúng ta qua
anh chị em của chúng ta, nhất
là qua những khuôn mặt và câu chuyện của những người cần được giúp đỡ. Nhưng tôi cũng muốn thêm vào một khía cạnh
khác, rất quan
trọng trong tiến
trình Hiệp Hành: thái độ lắng nghe Chúa Giêsu cũng bao gồm việc lắng nghe
anh chị em khác trong Giáo Hội. Cách lắng nghe lẫn nhau là mục tiêu chính trong
một số giai đoạn của tiến trình, nhưng nó luôn luôn không thể thiếu trong
phương pháp và phong cách của một Giáo Hội hiệp hành.
Khi nghe tiếng Chúa Cha, các môn
đệ “kinh hoàng, ngã sấp mặt xuống đất. Bấy giờ Chúa Giêsu lại gần, chạm
đến các ông và bảo: "Chỗi dậy đi, đừng sợ! Các ông ngước mắt lên,
không thấy ai nữa, chỉ còn một mình Chúa Giêsu mà thôi” (Mt 17, 6-8). Đây là đề nghị thứ hai cho Mùa
Chay này: đừng dựa vào một thứ tôn giáo được tạo ra từ những sự kiện phi thường
và những kinh nghiệm kịch tính, hãy vượt qua nỗi sợ vì phải đối diện với
thực tế và những đấu tranh, khó khăn và mâu thuẫn của nó trong cuộc sống hàng ngày. Ánh
sáng mà Chúa Giêsu tỏ ra cho các môn đệ là sự báo trước về vinh quang Phục
sinh, và đó phải là mục tiêu trong cuộc hành trình của chúng ta, khi chúng ta đi theo “một
mình Người”. Mùa Chay hướng về Lễ Phục Sinh: “tĩnh tâm” tự nó không phải là mục
đích, nhưng là phương thế chuẩn bị cho chúng ta trải nghiệm cuộc khổ nạn và thập giá của
Chúa Giêsu với đức tin, đức cậy và đức mến, hầu đạt tới sự phục sinh. Cũng vậy, trên lộ trình Hiệp Hành, ngay cả khi Thiên Chúa ban
cho chúng ta ân sủng của một số trải nghiệm hiệp thông mạnh mẽ, thì chúng ta đừng ảo tưởng
là mình đã đến đích.
Vì, cũng tại đây, Chúa lặp lại với chúng ta rằng:
“Chỗi dậy đi, đừng sợ”. Vậy thì chúng ta hãy đi xuống đồng bằng, và xin cho ân sủng mà chúng ta đã trải
nghiệm giúp chúng ta trở thành “những nghệ nhân của tính hiệp hành”
trong cuộc sống thường ngày tại các cộng đoàn của chúng ta.
Anh chị em thân mến, xin Chúa
Thánh Thần thúc đẩy và
nâng đỡ chúng ta trong Mùa Chay này khi chúng ta lên núi với Chúa Giêsu, để cảm
nghiệm được vẻ huy hoàng thần linh của Người. Và nhờ đó, chúng ta được củng cố trong đức tin, được tiếp tục
kiên trì trong cuộc lữ hành cùng với Chúa Giêsu, Đấng là vinh quang của
dân Người và ánh sáng của muôn dân.
Rôma, Đền thờ Thánh Gioan Lateranô, ngày 25. 01. 2023, Lễ Thánh Phaolô Trở lại.
Chuyển ngữ: Nt. Anna Ngọc Diệp, OP
Dòng Đa Minh Thánh Tâm
WHĐ (17.02.2023)
Nguồn: Hội Đồng Giám Mục Việt Nam - hdgmvietnam.com
