CHÀO MỪNG BẠN ĐẾN VỚI TRANG WEB TRUYỀN THÔNG GIÁO XỨ THÁNH TÂM      (website đang được phát triển - eMail: GXThanhTamHN@gmail.com) ĐHY Pizzaballa: “Tôi quặn đau vì tất cả hận thù mà tình hình này đang tạo ra” Đức Hồng y Pierbattista Pizzaballa, Thượng phụ Công giáo Latinh Giêrusalem, đã quyết định hủy chuyến viếng thăm Năm Thánh tại đền thánh Đức Mẹ Motta di Livenza (Ý) để ở lại cùng giáo phận trong bối cảnh căng thẳng leo thang tại Thánh Địa, đặc biệt là ở Gaza. Trả lời phỏng vấn, ngài cho biết: “Trong lương tâm, tôi không thể rời bỏ giáo phận. Dân chúng cần biết rằng tôi hiện diện bên họ”. Đọc tất cả   Đức Thánh Cha Lêô XIV kêu gọi thoát khỏi tình trạng phân cực và là người kiến tạo những nhịp cầu Trong cuộc phỏng vấn đầu tiên của Đức Thánh Cha Lêô XIV, ngài đã thẳng thắn trả lời những câu hỏi về nhiều vấn đề cấp bách của thế giới và Giáo hội. Cuộc trò chuyện của ngài với nhà báo Elise Ann Allen của Crux, được công bố trong cuốn sách tiểu sử Lêô XIV: “Công dân của thế giới, Nhà truyền giáo của thế kỷ XXI”, như một lời khẳng định về cam kết của ngài đối với việc bắc những nhịp cầu đối thoại và vượt qua sự phân cực để cùng nhau xây dựng tương lai Giáo hội và thế giới. Đọc tất cả   Tòa Thánh kêu gọi bảo vệ phẩm giá và quyền lợi của người cao tuổi Ngày 17/9 vừa qua, tại phiên họp thường kỳ lần thứ 60 của Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc, Đức Tổng Giám mục Ettore Balestrero, Quan sát viên Thường trực của Tòa Thánh, nhấn mạnh rằng phẩm giá của con người không suy giảm theo tuổi tác, đồng thời kêu gọi thúc đẩy tình liên đới giữa các thế hệ, tăng cường hỗ trợ gia đình và bảo vệ quyền lao động cho người cao tuổi. Đọc tất cả   Tân Phúc Âm hóa trong thời đại kỹ thuật số: Hướng tới sự hiện diện tròn đầy Trong bối cảnh thời đại kỹ thuật số, Giáo hội Công giáo đã khởi xướng công cuộc Tân Phúc Âm hóa để thích nghi với những thay đổi xã hội sâu rộng. Tân Phúc Âm hóa đòi hỏi sự dấn thân tích cực và sự sáng tạo đầy ý thức, nhằm biến công nghệ thành một công cụ hiệu quả để làm cho thế giới ảo thành nơi con người có thể tìm thấy ý nghĩa và tình yêu thương, đồng thời duy trì sự tương tác chân thực giữa con người với nhau và với Thiên Chúa. Đọc tất cả   Trung Quốc ban hành quy tắc cấm các linh mục và các chức sắc tôn giáo khác giảng dạy trên internet Một “Bộ quy tắc ứng xử trên Internet” dành cho các linh mục và các chức sắc của các tôn giáo khác mới được ban hành tại Bắc Kinh, trong đó cấm họ tổ chức các hoạt động truyền đạo trực tuyến, giáo dục cho trẻ em trên mạng, hoặc gây quỹ. Quy tắc mới này áp dụng cho cả người Trung Quốc và các tu sĩ nước ngoài khi họ hoạt động trực tuyến trên lãnh thổ Trung Quốc. Đọc tất cả   Hàng trăm nhà thờ bị tấn công mỗi tháng tại Nigeria Một báo cáo mới từ Tổ chức Quốc tế về Xã hội Dân sự và Pháp quyền Intersociety đã tiết lộ rằng, kể từ năm 2009, mỗi tháng, có tới 100 nhà thờ tại Nigeria bị tấn công bởi các nhóm thánh chiến Hồi giáo, với hơn 125.000 tín hữu Kitô giáo đã bị sát hại. Đứng trước mối lo ngại về sự tồn vong của đức tin tại quốc gia này, một thượng nghị sĩ Hoa Kỳ đã đề xuất Đạo luật nhằm trừng phạt các quan chức Nigeria liên quan đến các cuộc tấn công. Đọc tất cả   Tòa Thánh: Ngăn chặn phổ biến vũ khí hạt nhân là một mệnh lệnh luân lý Tòa Thánh một lần nữa khẳng định lập trường mạnh mẽ chống lại sự phổ biến vũ khí hạt nhân, coi đây là “một mệnh lệnh luân lý”. Lời khẳng định được Đức ông Daniel Pacho, Thứ trưởng Ngoại giao Tòa Thánh đặc trách các vấn đề đa phương, đưa ra trong bài phát biểu tại Hội nghị toàn thể lần thứ 69 của Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) ở Vienna. Đọc tất cả   Tòa Thánh: Tôn trọng Luật nhân đạo quốc tế là trách nhiệm đối với toàn thể nhân loại Phát biểu tại Hội nghị lần thứ 13 các Quốc gia thành viên Công ước cấm bom chùm, Đức Tổng Giám mục Ettore Balestrero, Quan sát viên thường trực của Tòa Thánh tại Liên Hiệp Quốc và các tổ chức quốc tế ở Genève, nhấn mạnh: “Tuân thủ và tôn trọng luật pháp quốc tế, bao gồm luật nhân đạo quốc tế, không phải là dấu hiệu của sự yếu đuối. Trái lại, đó là một hình thức trách nhiệm cao quý đối với toàn thể nhân loại”. Đọc tất cả   ĐHY Grech: Giai đoạn thứ ba của tiến trình Thượng Hội đồng là bước tiến cho Giáo hội Trong dịp kỷ niệm 60 năm thành lập Thượng Hội đồng Giám mục, Đức Hồng y Mario Grech, Tổng Thư ký Thượng Hội đồng, đã đưa ra tuyên bố khẳng định rằng giai đoạn thứ ba của tiến trình hiệp hành “phải trở thành một bước tiến mới trong kinh nghiệm và trong sự hiểu biết về tính hiệp hành của Giáo hội”. Đọc tất cả   Đức Thánh Cha nói với các tu sĩ: Vâng phục là một trường học của tự do trong tình yêu Ngày 18/9, Đức Thánh Cha Lêô XIV đã tiếp các tham dự viên của Tổng hội và các kỳ họp của bốn Hội dòng: Dòng Thừa Sai Máu Châu Báu, Hội dòng Marist, Dòng Phanxicô Đức Mẹ Vô nhiễm và Dòng Nữ tu Ursuline Đức Mẹ Vô nhiễm. Ngài nhắn nhủ họ rằng đời sống chung, vâng phục và đọc các dấu chỉ thời đại là kho tàng của đời sống thánh hiến. Đọc tất cả  

Giáo Hội Việt Nam

Học cách giảng lễ từ Chúa Giêsu

20/12/2023 - 25


HỌC CÁCH GIẢNG LỄ TỪ CHÚA GIÊSU

Lm. Giuse Phạm Đình Ngọc SJ

WHĐ (20.12.2023) – Sau thời gian trò chuyện với một giáo dân, tôi được đánh động câu nói này: “Con thấy các cha giảng gần gũi với cuộc sống của chúng con là tuyệt nhất.” Tôi hoàn toàn đồng ý. Chắc các bạn cũng thế. Giảng lễ là một nghệ thuật, nhưng cũng là một lối nẻo mục vụ cần nhiều tâm huyết. Một bài giảng chất lượng và lôi cuốn tùy vào đối tượng lắng nghe. Chẳng hạn, một bài giảng cho thiếu nhi chưa chắc hấp dẫn đối với người lớn hoặc người già. Điều này cũng ngược lại đối với các em nhỏ. Nói như thế để cho thấy các linh mục cũng đang cố gắng diễn giải cho giáo dân để họ được Lời Chúa nuôi dưỡng. Bài chia sẻ dưới đây tôi muốn dừng lại ở phong cách giảng giải Lời Chúa của Đức Giêsu. Hẳn nhiên Ngài là hình mẫu cho mọi bài giảng của các linh mục ngày nay. Trong đó chúng ta thấy được mấy điểm sau đây:

1. Tôi giảng cho ai?

Tôi tin rằng trước khi mở lời loan báo Tin mừng, Đức Giêsu luôn biết thính giả là ai. Ngài có con mắt nhạy bén để phân biệt từng thính giả.

Chẳng hạn khi gặp trẻ em, Ngài không giảng những lời cao sâu hoặc dài dòng. Ngài dùng hành động và cử chỉ yêu thương để diễn ta mầu nhiệm Nước Trời. “Cứ để trẻ em đến với Thầy đừng ngăn cản chúng vì Nước Trời thuộc về những ai giống như chúng” (Mt 19,14). Trẻ em có biệt tài bắt chước. Khi gặp Đức Giêsu, trẻ em có cơ hội cảm nhận tình yêu của Ngài dành cho các em. Trong sự lôi cuốn này, lời giảng của những cử chỉ trở thành khí cụ lôi cuốn các em vào mối tương quan với Thiên Chúa.

Trong khi đó, khi giảng cho đám đông, Đức Giêsu chuẩn bị công phu hơn. Tin mừng diễn tả nghệ thuật giảng thường bắt đầu bằng câu này: “Thấy đám đông, Đức Giêsu lên núi. Người ngồi xuống, các môn đệ đến gần bên. Người mở miệng dạy họ rằng…” Thời đó không có Microphone. Âm lượng khi giảng là kỹ thuật cần thiết để thính giả nghe rõ từng lời. Lên chỗ cao để nói vọng xuống dưới. Đức Giêsu nói dễ nghe, rõ ràng, êm tai và đúng nhịp[1].

Một đối tượng khác mà chúng ta thường thấy Đức Giêsu giảng giải: giới lãnh đạo tôn giáo và xã hội. Văn phong và hùng biện của Đức Giêsu lúc này hoàn toàn khác. Với những nhà lãnh đạo tôn giáo, Ngài trích dẫn nhiều câu Kinh Thánh Cựu ước. Đức Giêsu khởi đi từ niềm tin và hệ thống giáo lý của họ để nối vào bài giảng của mình. Về mặt lý thuyết, thính giả được thuyết phục. Về mặt thực hành, họ có cơ hội nhận ra một thông điệp mới. Thực tế có nhiều người được Đức Giêsu hoán cải. Có thể nói lời giảng lúc này của Đức Giêsu mang nhiều kiến thức khoa bảng hàn lâm. Lý do Ngài hiểu rõ thính giả của mình. Trong khi đó, với giới lãnh đạo dân sự, Lời lẽ lúc này có vẻ triết lý và chất vấn hơn. “Vậy thì của Cêsarê, hãy trả cho Cêsarê; của Thiên Chúa, hãy trả cho Thiên Chúa” (Mc 12,13-17). Chúng ta có thể đọc lại đoạn đối đáp giữa Đức Giêsu với tổng trấn Philatô (Mt 27,11-14). Thực tế, Tin mừng ghi nhận rất ít lần Đức Giêsu gặp nhà cầm quyền.

Đối tượng cuối cùng là các môn đệ. Phần lớn lời giảng của Đức Giêsu dành cho các môn đệ, dù là khi đang giảng dạy cho đám đông. Quả vậy, Ngài thường đặt để các ông ngồi gần Ngài, và hướng về các ông như lượng thính giả chính. Ngôn ngữ truyền thông ngày nay gọi là talk show. Diễn giả trong buổi talk show này là chính Chúa. Ngài dùng ánh mắt, lấy tấm lòng để phủ lên đám đông. Hành động này đủ để chuyền tải thông điệp Nước Trời. Cấp độ bài giảng mỗi lúc một sâu sắc hơn. Càng ngày, lời giảng này càng đụng chạm đến trái tim của các môn đệ. Họ tâm phục khẩu phục Đức Giêsu. Đó là thành công của một người thầy dành cho các môn đệ. Thành công này được chính thầy Giêsu trả một cái giá là chịu chết trên thập tự. Với biến cố phục sinh, các môn đệ hoàn toàn nên một với Thầy Giêsu. Từ tình yêu này, họ đã nhớ lại những lời giảng năm xưa, để tiếp tục loan truyền Tin mừng cho hậu thế. 

2. Mục đích của bài giảng là gì?

Mục đích của bài giảng không phải để mình nổi tiếng với những bài giảng hay. Chúng ta biết, Đức Giêsu chỉ mang đến cho nhân loại một sứ điệp Nước Trời. Đó là sứ mạng chính của Đấng Thiên Sai: Công bố Nước Trời. Để hoàn thành sứ mạng này, tùy vào đối tượng thính giả, Đức Giêsu đã dùng rất nhiều hình ảnh, câu chuyện để diễn tả về mầu nhiệm cao vời này. Các thính giả có thể hiểu được. Chẳng hạn, Dụ ngôn người Samari nhân hậu (Lc 10,29-37), Đức Giêsu kết thúc với câu: “Hãy đi, và cũng hãy làm như vậy.” Điều này có nghĩa là thính giả cần thực thi Thánh Ý Chúa ngay trong chính mối tương quan với anh em mình. 

Khi viết đến đây, tôi nhớ đến những bài giảng của Đức Giáo Hoàng Phanxicô. Hẳn là Đức Giáo Hoàng đã bắt chước phong cách giảng này của Thầy Chí Thánh: Ngôn ngữ hình tượng[2]. Chẳng hạn mầu nhiệm Nước Trời vốn rất khó hiểu, nhưng Chúa Giêsu dùng cách nói: Nước Trời giống như, men trong bột, như hạt cải (Mt 13,31-35), giống như mùa gặt, như mẻ lưới... Lối so sánh loại suy này giúp người nghe hình dung và cảm nhận sự gần gũi của sứ điệp cao vời. Có thể nói Đức Giêsu và người nghe cùng suy nghĩ, cảm nhận và khám phá ra sứ điệp Tin Mừng. Hoặc nói đúng hơn, Đức Giêsu giúp người nghe hiểu mỗi ngày một sâu hơn, gần hơn với thông điệp mà Chúa Cha trao phó.

Đây là một nghệ thuật cao khi giảng Lời Chúa. Người nói cần hiểu được hình tượng mình dùng để hợp với nội dung truyền tải. Hình tượng, đồ dùng hoặc biểu tượng, nhân vật, luôn có trong cuộc sống của chúng ta. Có thể nói đó là văn hóa. Chỉ khi hiểu được văn hóa Do thái, Đức Giêsu mới có thể khéo léo đưa nội dung vào để đến được với người dân nghe một cách gần gũi và hấp dẫn. Đừng quên, Đức Giêsu không dừng lại ở văn hóa, nhưng luôn đẩy đến giá trị Nước Trời. Giáo dân và người giảng cũng cần hiểu rằng: “Bài giảng thánh lễ phải ưu tiên tập trung vào Lời Chúa và giáo huấn của Hội Thánh”.

3. Tôi sống với những lời giảng của mình như thế nào?

Tôi không ngại trích lại câu này của Đức Thánh Cha Phaolô VI: “Người đương thời sẵn sàng lắng nghe những nhân chứng hơn là những thầy dạy, hoặc nếu họ có nghe thầy dạy, thì bởi vì chính thầy dạy cũng là những chứng nhân” (Evangelii Nuntiandi, số 41). Về mặt tâm lý, người ta chỉ đón nhận lời chia sẻ khi có thiện cảm với người nói. Về mặt logic, người nghe sẽ thấy được lời giảng lôi cuốn khi thấy người giảng cũng sống với những lời dạy của chính mình. Đây là một thách đố không nhỏ đối với những giáo sĩ khi giảng lễ. Tạ ơn Chúa vì Hội Thánh khuyên các phó tế, linh mục trong nhiệm vụ giảng Lời Chúa: “Hãy tin điều con đọc, hãy dạy điều con tin, và thi hành điều con dạy”. Càng làm được điều này, cả người giảng và người nghe đều được Lời Chúa nuôi dưỡng tâm hồn.

Khi nhắn nhủ với giới lãnh đạo Giáo hội, Đức Giáo hoàng mời gọi các mục tử giới thiệu: “Khuôn mặt của Thiên Chúa” cho người dân. Thiên Chúa là tình yêu, nên các mục tử: “Cố gắng đừng cứng nhắc, nhưng hãy có những cái nhìn và lối tiếp cận nhân từ và trắc ẩn.” Đây là ngôn ngữ của con tim, của tình yêu. Lời nhắc nhở này cũng được tìm thấy trong Tin Mừng. “Chạnh lòng thương”, “thương xót”, “khóc thương”, “chữa lành” v.v là những cách Đức Giêsu đã chiếm được cảm tình của thính giả. Ngài dĩ nhiên là không giả tạo, nhưng phát xuất của một con tin tròn đầy tình yêu của Thiên Chúa.

Không ai phủ nhận rằng Đức Giêsu đã sống với lời giảng của mình. Ngài là Ngôi Lời (Logos) và là Thiên Chúa (God). Từ Ngôi Lời, Đức Giêsu đã mang vào bài giảng của mình những điều gần gũi với thính giả. Từ Thiên Chúa, Đức Giêsu giúp thính giả hiểu được giá trị Tin Mừng, mầu nhiệm cao sâu. Đức Giêsu phải là mẫu hình lý tưởng cho những ai giảng Lời Chúa hiệu quả.

4. Còn gì nữa?

- Sẽ là thiếu xót nếu bỏ qua sự trợ giúp của Chúa Thánh Thần. Đức Giêsu cũng làm việc với Thần Khí và với Chúa Cha. Ba Ngôi Thiên Chúa luôn hiện diện trong những lời giảng của Đức Giêsu. Hôm nay cũng thế, Chúa Thánh Thần sẽ giúp người giảng và người nghe hiểu được Lời và để cho Lời biến đổi cuộc đời.

- Tính mục vụ trong bài giảng. Giảng làm sao để thính giả thêm đạo đức và thực hành được niềm tin của mình. Càng nghe giảng, giáo dân càng sống Lời Chúa dạy qua những trải nghiệm thực tế của mình. Càng diễn giảng lời, linh mục càng để cho Lời nên ngọn đèn chỉ lối trên con đường mục vụ thú vị này. Quả thật, những mục tử (người giảng) đang chăm sóc các linh hồn cần một tay nắm lấy Thiên Chúa, tay kia nắm lấy đoàn dân (người nghe) của mình (sensus fidei fidelium – cảm thức đức tin của các tín hữu).

- Không ngừng học hỏi: Điều này được đức Tổng Giám mục Socrates b. Villegas, OP chia sẻ như sau: “Nếu ngừng học hỏi, là chúng ta bắt đầu thúc ép người khác đọc cái gọi là cuốn sách cuộc đời chúng ta – một cuốn truyện khôi hài, không cảm hứng, hết sức lố bịch và tai tiếng khủng khiếp. Khi đó bài giảng trở thành câu chuyện đời chúng ta chứ không phải câu chuyện về Đức Giêsu”[3]. Đừng quên Chúa Giêsu không những cầu nguyện và hỏi ý kiến của Thiên Chúa Cha. Nhờ thế lời giảng của Ngài luôn hấp dẫn, mới mẻ và thi hành đúng Ý Chúa Cha

- Những lưu ý khi giảng. Đức Phanxicô thường xuyên nổi giận với những bài giảng tồi, vốn làm tổn hại đến sức khỏe tinh thần của các linh mục và giáo dân. Đức Thánh Cha đã nhắc nhở là bài giảng nằm ở “trung tâm của Thánh lễ”, và đồng thời ngài cũng đưa ra ba lời khuyên dưới dạng các điểm cần lưu ý: Đừng ngần ngại dành thời gian cho bài giảng; Kết nối tốt với công chúng của mình; Nói ngắn gọn và đơn giản[4].

Và những điều phụ thêm dành cho người giảng: cầu nguyện, tiến bước, chia sẻ, đừng khó tính, giảng ngắn lại, nên là linh mục đường phố, gần gũi với những người trẻ, nên khí cụ của lòng thương xót của Thiên Chúa[5].

Để kết thúc, tôi muốn trích lời nhận xét của Hội Đồng Giám Mục Việt Nam nhận định về vấn đề giảng lễ như sau: “Tiến trình hiệp hành giúp các tín hữu cảm nghiệm sâu sắc hơn về việc lắng nghe Lời Chúa, đồng thời nêu lên mối quan tâm về bài giảng lễ của các linh mục. Trong thực tế, với phần đông tín hữu, dự lễ Chúa nhật là cơ hội duy nhất để lắng nghe Lời Chúa, vì thế các linh mục cần chuẩn bị bài giảng cho chu đáo: bám sát Lời Chúa, là hoa trái của suy tư và cầu nguyện, trình bày dễ hiểu và liên hệ thực tế. Được như thế, việc giảng lễ vừa làm phong phú đời sống thiêng liêng của linh mục vừa nuôi dưỡng đời sống đức tin của cộng đoàn.”[6]



Nguồn: Hội Đồng Giám Mục Việt Nam - hdgmvietnam.com

× Thành công! Câu hỏi của cộng đoàn đã được gửi. Câu hỏi của quý vị sẽ được trả lời trong thời gian sớm nhất có thể. Xin cám ơn. Trân trọng.