Lễ tấn phong Giám mục tại Trung Quốc
HIỆP ĐỊNH TÒA THÁNH - TRUNG QUỐC VÀ KHO TÀNG ĐỨC TIN
Ngọc Yến - Vatican News
Vatican News (29.9.2022) – Ông
Gianni Valente, tân Giám đốc hãng tin Fides của Bộ Truyền giáo mạnh mẽ bảo vệ
Hiệp định giữa Toà Thánh và Trung Quốc. Theo ông, để hiểu thấu các lý do cách
tiếp cận của Đức Thánh Cha và các cộng sự của ngài, cần phải ghi nhớ lịch sử gần
đây của Công giáo ở Trung Quốc và nhận ra những gì đã hướng dẫn các bước đi của
Tòa Thánh trong nhiều thập kỷ khi giải quyết các vấn đề của người Công giáo
Trung Quốc.
Cách đây 4 năm, ngày 22-9-2018, sau cuộc họp
giữa hai phái đoàn Toà Thánh và Trung Quốc, hai vị trưởng phái đoàn Vatican và
Trung Quốc là Đức ông Antoine Camilleri, Thứ trưởng Ngoại Giao Tòa Thánh, và
ông Vương Siêu (Wang Chao), Thứ trưởng ngoại giao Cộng hòa nhân dân Trung Quốc,
đã ký Hiệp định tạm thời về việc bổ nhiệm Giám mục.
Vào dịp đó, Đức Hồng Y Pietro Parolin, Quốc
vụ khanh Tòa Thánh nhận xét rằng việc ký kết này có một tầm quan trọng đặc biệt,
nhất là đối với đời sống của Giáo hội tại Trung Quốc và cuộc đối thoại giữa Tòa
Thánh và chính quyền dân sự tại nước này, cũng như việc củng cố một chân trời
quốc tế về hòa bình, trong lúc chúng ta đang chứng kiến bao nhiêu căng thẳng
trên bình diện thế giới. Ngài nói: “Đối tượng của Tòa Thánh là một đối tượng mục
vụ, nghĩa là giúp đỡ các Giáo hội địa phương, để họ được hưởng những điều kiện
tự do hơn, tự quyết và tổ chức, để có thể chuyên chăm thi hành sứ mạng loan báo
Tin Mừng, góp phần vào việc phát triển toàn diện cho con người và xã hội. Lần
đầu tiên sau bao nhiêu thập niên, ngày hôm nay, các Giám mục tại Trung Quốc hiệp
thông với Giám mục Roma. Đức Thánh Cha Phanxicô, cũng như các vị tiền nhiệm
ngay trước ngài, vẫn nhìn và đặc biệt quan tâm, chăm sóc nhân dân Trung Quốc. Cần
có sự hiệp nhất, tín nhiệm, cần một đà tiến mới, cần những mục tử tốt lành, được
cả Người Kế Vị Thánh Phêrô và chính quyền dân sự hợp pháp nhìn nhận. Và Hiệp định
được đặt trong chân trời ấy: đó là một văn kiện mà chúng tôi hy vọng có thể
giúp đỡ trong tiến trình ấy, với sự cộng tác của tất cả mọi người”.
Gia hạn Hiệp định
Hiệp định cung cấp cho thời gian áp dụng thử
nghiệm trong vòng hai năm. Vào ngày 22/10/2020, Hiệp định đã được gia hạn
thêm hai năm.
Vào dịp đó, Thông cáo Báo chí Toà Thánh viết:
“Xét thấy việc thực hiện Hiệp định nói trên - cơ bản về mặt Giáo hội và mục vụ
- là tích cực, nhờ sự thông tin và hợp tác tốt giữa các bên về các vấn đề đã thỏa
thuận, Tòa Thánh muốn tiếp tục cuộc đối thoại cởi mở và mang tính xây dựng vì lợi
ích của đời sống Giáo hội Công giáo và những điều tốt đẹp của người dân Trung
Quốc”.
Hướng tới tương lai của Hiệp định
Giờ đây, khi thời hạn cho lần gia hạn đầu tiên
đang đến gần, đã có những bình luận tích cực nhưng không thiếu suy nghĩ tiêu cực
về Hiệp định này. Trước những phê bình và chống đối Hiệp định, ông Gianni
Valente, tân Giám đốc hãng tin Fides của Bộ Truyền giáo đã mạnh mẽ bảo vệ Hiệp
định giữa Toà Thánh và Trung Quốc.
Ông Gianni Valente viết: “Giờ đây, khi thời hạn
của lần gia hạn đầu tiên sắp hết, các tuyên bố gần đây của Đức Thánh Cha và Đức
Hồng Y Pietro Parolin, Quốc vụ khanh Toà Thánh, đã ám chỉ ý định tích cực về việc
tiếp tục quá trình đàm phán, cũng như yêu cầu nhìn thấy Hiệp định được thực hiện
đúng thời hạn và thảo luận về những khía cạnh của sự tiến bộ của Hiệp định, với
mục đích duy nhất là giao phó trách nhiệm mục vụ cho các Giám mục xứng đáng và
phù hợp”.
Theo ông, để hiểu thấu các lý do cách tiếp cận của
Đức Thánh Cha và các cộng sự của ngài, chỉ cần ghi nhớ lịch sử gần đây của Công
giáo ở Trung Quốc và nhận ra những gì đã hướng dẫn các bước đi của Tòa Thánh
trong nhiều thập kỷ khi giải quyết các vấn đề của người Công giáo Trung Quốc.
Ông Gianni
Valente lưu ý rằng từ khi Hiệp định được ký kết, các cuộc tấn phong Giám mục bất
hợp pháp không còn xảy ra ở Trung Quốc. Bất hợp pháp có nghĩa là các lễ tấn
phong Giám mục được cử hành nhưng không có sự đồng ý của Đức Thánh Cha. Các lễ
tấn phong này đã gây ra những vết cắt đau đớn nơi người Công giáo Trung Quốc từ
cuối những năm 1950.
Kể từ năm 2018, sáu cuộc tấn phong Giám mục mới
đã diễn ra ở Trung Quốc, với các thủ tục bao gồm có cả sắc lệnh bổ nhiệm của Đức
Thánh Cha. Đồng thời, sáu Giám mục trước đây được gọi là “hầm trú”, đã được
thánh hiến nhưng không tuân theo các quy chế do bộ máy Trung Quốc áp đặt, đã
yêu cầu và được chính quyền Bắc Kinh công nhận.
Hiện nay, tất cả các Giám mục Trung Quốc đều hiệp
thông với Roma
Ông nhìn nhận rằng con số này vẫn còn thấp, nếu
chúng ta tính đến tổng số giáo phận Công giáo bị trống toà hoặc được hướng dẫn
bởi các Giám mục rất cao tuổi ở Trung Quốc. Nhưng tất cả các Giám mục Công giáo
Trung Quốc hiện diện tại Trung Quốc ngày nay đều hiệp thông đầy đủ và công khai
với Giám mục Roma.
Hiệp định hiện đang có hiệu lực với chính quyền
Trung Quốc không thể so sánh với các mô hình thỏa thuận mà Tòa Thánh đã đạt được
với các chính phủ khác, như thỏa thuận mới được ký với Kazakhstan nhân cuộc viếng
thăm của Đức Thánh Cha Phanxicô đến quốc gia Trung Á để đảm bảo sự công nhận về
mặt pháp lý và không gian thuận lợi cho các tổ chức Giáo hội và các nhân viên mục
vụ sử dụng trong các bối cảnh quốc gia khác nhau.
Giám đốc hãng tin Fides lưu ý, Hiệp định về việc
bổ nhiệm các Giám mục Trung Quốc chạm đến những điều sâu thẳm nhất của bản chất
tông truyền của Giáo hội và tính năng động trong đời sống bí tích của Giáo hội.
Vấn đề được đề cập trong Hiệp định liên quan đến đức tin của người Công giáo
Trung Quốc, và những đau khổ gây ra bởi những vết cắt trong Giáo hội, trong những
thập kỷ gần đây, đã chia rẽ các giáo sĩ và giáo dân, các cộng đoàn và gia đình.
Nội dung của Hiệp định cũng liên quan đến việc tưởng nhớ các vị tử đạo và hiệu
lực của các bí tích được cử hành ở các giáo xứ, nhà nguyện và tư gia ở Trung Quốc.
Tính bí tích và tính tông truyền của Giáo hội được
công nhận, gìn giữ và sống trong khuôn khổ mục vụ của đời sống Giáo hội của mỗi
giáo xứ Trung Quốc, và sự hiệp thông trọn vẹn của tất cả các Giám mục với Giám
mục Roma không thể được mô tả là "đáng thất vọng" theo quan điểm của
Tòa Thánh, đặc biệt nếu chúng ta ghi nhớ ít nhất một chút lịch sử mà từ đó nó đến.
Trong các bài viết có ảnh hưởng trình bày về
quan hệ Trung Quốc-Vatican, các yếu tố đã thúc đẩy Tòa Thánh đi theo con đường
mà Tòa Thánh đã đi, và các tiêu chí đã hướng dẫn Toà Thánh lựa chọn về các vấn
đề rất quan trọng đối với cảm thức Giáo hội của người Công giáo Trung Quốc, thường
bị bỏ qua và che dấu.
Những người coi Hiệp định là một hoạt động có kết
quả tầm thường hoặc thậm chí là một sai sót đáng tiếc, không những chỉ loại bỏ
các tham chiếu đến sự năng động bí tích làm cho Giáo hội tồn tại, nhưng còn che
đậy tất cả những gì đã xảy ra trong bảy mươi năm qua với Công giáo Trung Quốc.
Người Công giáo không phải là những tác nhân của
thế lực thù địch
Trong một thời gian dài, trên các phương tiện
truyền thông chính thức của Trung Quốc, các Giám mục và Tòa Thánh thường được
coi là "cơ quan giám sát" của chủ nghĩa đế quốc phương Tây. Giờ đây,
ngay cả trong giai đoạn căng thẳng quốc tế giữa Trung Quốc và phương Tây, không
ai ở Trung Quốc nghĩ đến việc xúc phạm Đức Thánh Cha và Giáo hội Công giáo như
là tay sai của các thế lực thù địch.
Khi căng thẳng quốc tế và các cuộc đụng độ quyền
lực gia tăng, cũng cần phải có đức tin để nhìn vào tình trạng tế nhị của đàn
chiên bé nhỏ Công giáo Trung Quốc. Chính trong điều kiện này, được chia sẻ với
đồng bào, họ có thể trải nghiệm cuộc phiêu lưu tuyên xưng đức tin nơi Chúa Kitô
ở Trung Quốc ngày nay như vốn có, không có đặc quyền, không bị chỉ điểm và bị
coi là ngoại lai, như những vị khách xa lạ hay những người đại diện của các nền
văn hóa xa xôi.
Người Công giáo Trung Quốc, giống như tất cả
công dân Trung Quốc, sống trong bối cảnh của các quy định do chính quyền dân sự
Trung Quốc ban hành. Khi được rửa tội, họ tuân theo đức tin của các tông đồ,
trong đó sự hiệp thông với Giám mục Roma là một phần không thể thiếu với tư
cách là người bảo đảm cho sự hiệp nhất của Giáo hội. Tình trạng của họ có thể dẫn
đến mệt mỏi, thất vọng, đau khổ. Nhưng bằng cách duy trì nội tại trong tình trạng
này, mở ra cánh cửa để làm chứng, cho khả năng tuyên xưng đức tin trong Chúa
Kitô, bước đi mỗi ngày trong sự đồng hành của Người ở Trung Quốc ngày nay, thực
hiện những cử chỉ bình thường liên quan đến sứ vụ cứu độ được Chúa Giêsu giao
phó với các tông đồ của Người: loan báo Tin Mừng, dạy giáo lý, ban các bí tích,
thực hiện bác ái cho anh em và đồng bào đang cần giúp đỡ. Những hành động và lời
nói của dòng chảy kinh nghiệm Kitô giáo không bị nghi ngờ này làm cho cuộc sống
hàng ngày của nhiều cộng đoàn Công giáo Trung Quốc trở nên sống động.
Trong những biến cố vui mừng và khó khăn đánh dấu
bảy mươi năm qua của Công giáo Trung Quốc, yếu tố quyết định chính là đức tin của
các Tông đồ; trong bất cứ hoàn cảnh nào, các Giám mục, linh mục và giáo dân của
Giáo hội Trung Quốc đều được gìn giữ trong đức tin đó. Không phải nhờ chủ nghĩa
anh hùng hay tình nguyện cố chấp, nhưng là do ân sủng. Những người kế vị Thánh
Phêrô đã trải nghiệm và chứng thực rằng sự hiệp thông của các vị với Giáo hội
Công giáo ở Trung Quốc sẽ không được khôi phục bằng các công cụ của quyền tối
cao pháp luật, đơn giản vì sự hiệp thông đó, được thiết lập dựa trên việc chia
sẻ cùng một đức tin Công giáo. Đây là kho báu duy nhất được tin tưởng ngay cả
trong những sự kiện khó hiểu và gây tranh cãi tại thời điểm hiện nay.
Nguồn: vaticannews.va/vi
Nguồn: Hội Đồng Giám Mục Việt Nam - hdgmvietnam.com
